Wachtwoorden

Introductie

We gebruiken elke dag wachtwoorden: voor sociale media, e-mail, bankieren en school. Maar veel mensen kiezen nog steeds makkelijke wachtwoorden, zoals "123456" of hun eigen naam. In dit hoofdstuk leer je waarom dat gevaarlijk is, hoe hackers wachtwoorden kraken en hoe jij jezelf kunt beschermen.

Wat is een wachtwoord?

Een wachtwoord is een geheime code die als een digitale sleutel werkt om toegang te krijgen tot je accounts. Als iemand je wachtwoord kent, kan die persoon zich voordoen als jij.

Wachtwoorden beschermen jouw persoonlijke gegevens zoals:

  • Foto’s en berichten
  • Geld en bankrekeningen
  • Je identiteit

Wat is een zwak wachtwoord?

  • Kort (minder dan 8 tekens)
  • Makkelijk te raden (zoals "123456" of je voornaam)
  • Gebaseerd op persoonlijke info (zoals je geboortedatum)
  • Hergebruikt op meerdere websites

Een zwak wachtwoord is voor hackers makkelijk te raden. Dit is alsof je je huis afsluit met een papiertje in plaats van een sleutel.

Wat is een sterk wachtwoord?

  • Minstens 12 tekens lang
  • Combinatie van hoofdletters, kleine letters, cijfers én symbolen
  • Moeilijk te raden

Voorbeelden:

Zwak: sanne2008
Sterk: T&uP3lK@9gWz!7

Tip: Maak een wachtwoord van een zin:
"Ik eet elke ochtend 3 koekjes" → IeEo3k!

Gebruik geen persoonlijke informatie zoals je naam of geboortedatum in je wachtwoord. Hoe minder voorspelbaar, hoe beter!

Voorbeeld van een sterk wachtwoord

Hoe kraken hackers wachtwoorden?

  • Brute force: Miljoenen combinaties worden automatisch geprobeerd
  • Woordenlijsten: Veelgebruikte wachtwoorden worden getest
  • Gelekte wachtwoorden: Worden hergebruikt op andere sites
  • Phishing: Je wordt misleid om je wachtwoord zelf in te vullen
Afbeelding van een hacker die wachtwoorden probeert te kraken

Wat als wachtwoord gestolen is?

  • Je account wordt overgenomen
  • Vrienden krijgen valse berichten
  • Jouw bestanden of foto's worden gestolen
  • Iemand koopt spullen op jouw naam

Hoe maak je een goed wachtwoord?

  • Gebruik een zin en verander die in een wachtwoord → MhEeO3k!
  • Gebruik een wachtwoordmanager
  • Gebruik voor elke site een ander wachtwoord
  • Verander je wachtwoord bij twijfel
  • Deel je wachtwoord nooit

Wat is een wachtwoordmanager?

Een wachtwoordmanager is een app of programma dat al je wachtwoorden veilig opslaat. Je hoeft dan maar één sterk hoofdwachtwoord te onthouden.

  • Slaat je wachtwoorden veilig op
  • Kan automatisch inloggen op websites
  • Helpt je om unieke wachtwoorden te gebruiken

Voorbeelden van populaire wachtwoordmanagers zijn: Bitwarden, 1Password en LastPass.

Illustratie van een wachtwoordmanager

Mag je een wachtwoord delen?

Veel jongeren delen hun wachtwoord met een vriend, partner of familielid. Dat lijkt misschien onschuldig, maar het kan gevaarlijk zijn.

  • De ander kan zonder jouw toestemming inloggen
  • Bij ruzie of breuk kan je account misbruikt worden
  • Je verliest de controle over je eigen account

Tip: Een wachtwoord is persoonlijk. Ook al vertrouw je iemand, hou het voor jezelf.

Wat is twee-stapsverificatie (2FA)?

Bij 2FA log je in met je wachtwoord én een extra code (via sms of app). Zo ben je dubbel beschermd. Het maakt het veel moeilijker voor hackers om toegang te krijgen, zelfs als ze je wachtwoord kennen.

Voorbeeld van een 2FA login met telefoon en code

Oefening 1: Test een wachtwoordmanager

In deze oefening gaan we aan de slag met een wachtwoordmanager. Hieronder zie je hoe je een account aanmaakt en hoe je nieuwe wachtwoorden toevoegt.

📌 Volg de instructies op de screenshots en probeer het daarna zelf met een gratis wachtwoordmanager zoals Bitwarden of NordPass.

Stap 1: Maak een account aan bitwaarden

Stap 2: Maak een nieuw item aan in je kluis.

Nieuw item aanmaken in Bitwarden

Stap 3: Vul je logingegevens in (bijvoorbeeld van je schoolaccount).

Invoervelden voor gebruikersnaam en wachtwoord

Stap 4: Sla het item op en test of je automatisch kunt inloggen op een website.

Wachtwoordmanager test automatisch inloggen

Stap 5: Bekijk alle opgeslagen items in je kluis. Zie je je login verschijnen?

Overzicht van opgeslagen logins

Reflectie: Wat vond je handig aan de wachtwoordmanager? Zou je dit zelf gebruiken in je dagelijks leven? Waarom wel of niet?

Oefening 2: Maak je eigen sterke wachtwoorden

Doel: Leer hoe je een moeilijk te raden wachtwoord maakt dat je toch makkelijk kunt onthouden.

Stap 1: Maak 3 unieke wachtwoorden

  • Gebruik hoofdletters, kleine letters, cijfers en speciale tekens (!, #, @...)
  • Maak elk wachtwoord minstens 12 tekens lang
  • Gebruik een geheime zin of truc om het wachtwoord te onthouden

Voorbeeld: ZonnigeFiets@2025
Hoe onthouden? "Ik fiets in de zon in 2025!"

Stap 2: Test je wachtwoorden

  • Gebruik een betrouwbare wachtwoordchecker zoals Password Monster
  • Noteer hoelang het duurt om elk wachtwoord te kraken
  • Is de tijd meer dan 200 jaar? ✔️ Goed bezig!

Stap 3: Reflecteer

  • Welk wachtwoord is het sterkst? Waarom?
  • Hoe kun je het onthouden zonder het op te schrijven?
  • Wat heb je geleerd over veilige wachtwoorden?

Tip: Gebruik geen echte wachtwoorden in deze oefening, enkel voorbeelden!

Quiz

Wachtwoorden
Vraag wordt geladen...
Score: 0